Otizm spektrum bozukluğu (OSB), bireylerin sosyal etkileşim, iletişim ve davranış biçimlerinde farklılıklar göstermesine yol açan karmaşık bir nöro-gelişimsel bozukluktur. Yapılan araştırmalar, otizm tanısı alan bireylerin büyük çoğunluğunun erkeklerden oluştuğunu göstermektedir. İstatistiklerle desteklenen bu durum, bilim insanlarının dikkatini çekmiş ve erkek çocuklarda otizmin neden daha yaygın olduğunu anlamaya yönelik birçok çalışma yapılmasına yol açmıştır. Bu yazıda, otizm erkek çocuklarında neden daha sık görüldüğüne dair araştırmaların sunduğu veriler ve olası açıklamalar üzerinde duracağız.
Otizm tanısı alan çocukların yaklaşık %80’inin erkek olduğu araştırmalarla doğrulanmıştır. Bu oran, erkeklerin otizm spektrum bozukluğu gelişiminde kesin bir avantaj sağladığını veya kızların bu tanıyı alması için daha belirgin ve ağır belirtiler göstermeleri gerektiğini düşündürmektedir. Genel olarak, erkeklerdeki otizm oranının yüksekliği, çocukların davranışlarını ve gelişimsel süreçlerini etkileyen biyolojik ve genetik faktörler ile ilişkilendirilmektedir.
Bazı bilim insanları, erkeklerin cinsiyet hormonları nedeniyle, beyin gelişiminde kadınlara göre daha fazla riskle karşı karşıya olduğunu belirtmektedir. Özellikle testosteron hormonunun, beynin sosyal etkileşim ve iletişim ile ilgili bölgelerini etkilediği düşünülmektedir. Ayrıca, otizmle ilişkili genetik varyantların, erkeklerde daha fazla görüldüğüne dair bulgular da mevcuttur. Özellikle, X kromozomu üzerindeki bazı genlerin, erkeklerde otizm gelişimini artıran faktörler arasında olduğu öne sürülmektedir. Bu noktada, erkeklerin iki X kromozomuna sahip olmamasının, belirli genetik mutasyonlara karşı daha savunmasız oldukları anlamına gelebileceği ifade edilmektedir.
Erkek çocuklarının otizm riskini artıran bir diğer önemli faktör de çevresel etkenlerdir. Annenin gebelik sürecinde maruz kaldığı belirli faktörler, doğumdan sonraki dönemde çocuğun gelişimini etkileyebilir. Örneğin, gebelik sırasında yüksek düzeyde stres, enfeksiyonlar veya toksik maddelere (kimyasallar, ağır metaller vb.) maruz kalma, çocuğun otizm geliştirme riskini artırabilir. Bu noktada, annelerin gebelik döneminde sağlıklı bir yaşam tarzı benimsemeleri, çocuklarının gelişimsel süreçlerini olumlu şekilde etkileyebilir.
Ayrıca, prematüre doğum, düşük doğum ağırlığı gibi doğum koşulları da otizm riskini artırmaktadır ve bu durum da erkek çocuklarında daha sık görülmektedir. Diğer bir dikkat çeken nokta ise, ebeveynlerin yaşının otizm riski üzerinde önemli bir etkisi olduğudur. Özellikle, 35 yaş ve üstü annelerin çocuklarının otizm geliştirme riskinin daha yüksek olduğu gözlemlenmiştir. Bu tür çevresel koşullar, erkeklerde otizm gelişiminin neden daha yaygın olduğunu anlamak için önemli birer parçadır.
Bunların yanı sıra, sosyal faktörler de göz önünde bulundurulmalıdır. Erkek çocukları genellikle daha hareketli ve sosyal etkileşimde daha az çekingen olma eğilimindedir. Bu durum, otizm biçimlerinin daha belirgin şekilde ortaya çıkmasına neden olabilir. Sosyal normlar ve cinsiyet rolleri, erkeklerin otomatik olarak daha fazla dikkat çekmesine ve dolayısıyla daha kolay teşhis edilmesine yol açabilir.
Sonuç olarak, otizm erkek çocuklarında daha yaygın olmasının nedenleri karmaşık bir yapıya sahiptir. Genetik, biyolojik, çevresel ve sosyal faktörlerin birbirleriyle etkileşimi, bu durumun altında yatan nedenleri açığa çıkarmaktadır. Ancak, her bireyin durumu farklıdır ve tek tip açıklamalar yeterli olmayabilir. Gelecekteki araştırmalar, otizmin cinsiyet farklılıklarını daha iyi anlamamıza ve etkili müdahale yöntemleri geliştirmemize yardımcı olacaktır. Bu nedenle, otizm üzerine yapılan çalışmaların desteklenmesi ve yaygınlaştırılması büyük bir önem taşımaktadır. Gelişmiş bir toplumda, bu tür nöro-gelişimsel bozuklukların aydınlatılması, tüm bireylerin eşit fırsatlara sahip olabilmesi adına kritik bir öneme sahiptir.
